Sürekli stres birçok hastalığa neden olmaktadır. Bunlardan biri de strese bağlı uykusuzluktur. Stres ve uykusuzluğun olumsuz etkilerini spor yaparak ve sakinleştirici bitkiler kullanarak azaltabiliriz. Bazı bitkilerin özünün çıkarılması diğer yöntemlerden daha etkili sonuç verirken, bazı bitkilerden çay yapımı daha tesirli olur.

Bitkilerin birbirine kıyasla etkileri hakkında herbalist Aka Laurel Dewey bir ile on arasında değerler vermiştir. Buna göre 1 en hafif 10 en etkili bitkidir.

1. Papatya (Matricaria chamomilla)- Papatya 1 birim etkilidir. Papatya; genelde balçıklı topraklarda, orman ve çayırlıklarda, eğilimli topraklarda, tahıl, mısır, patates ve şalgam tarlalarında yetişir. Yabani papatya ile arasındaki fark, sarıçiçek tabanının içinin oyuk ve kokusunun daha etkili ve hoş oluşudur. Bu bitki özellikle gece yatmak istemeyen çocuklar için etkilidir. Çocuklara, kramplarda ve karın ağrılarında papatya çayı içirilebilir. Çay olarak kullanımı en iyi sonuç verir.

2. Fırıldak çiçeği (Passiflora)- Fırıldak çiçeği 2 birim etkilidir. Anayurdu Tropikal Amerika’dır. Oradan dünyaya yayılmış 400 kadar türü vardır. Ülkemizde bazı yerlerde kimi süs bitkisi olarak yerleştirilmektedir. Gölgeli ve nemli duvar diplerini sever sarmaşarak yetişen otsu ya da ağaçsı bir sarmaşıktır. Gündüz kullanımda konsantrasyonu bozmaz ve bu yüzden her zaman kullanılabilir. Bu bitki özellikle “busy brian” sendromu olanlar için faydalıdır. Geceleyin eğer uzandığınızda yarın için yapılacakların listesi yapıyor fakat kendinizi bir türlü uykuya yöneltemiyorsanız, fırıldak çiçeği size güzel rüyalar için bir çıkış yolu olabilir. Fırıldak çiçeği yüksek tansiyonun yol açtığı stres için de iyi bir çözümdür. Bitki uyumak amacıyla kullanılacaksa yatmadan 45 ile 60 dakika önce alınmalıdır. Taze fırıldak çiçeğinden çıkarılan bitki özü en etkili kullanım şeklidir. 30 ile 60 damla bitki özü ılık su içine damlatılarak içilir. Bitkiden çay yapmak da mümkündür. Ilkbahar sonu ile yaz sonrası yaz ortası arasında bitkinin çiçek açmamış ya da çiçekleri olgunlaşıp meyveye dönüşmüş dallardan toplanan yaprakları, gölge ve havadar bir yerde kurutulur. Kurumuş yapraklar çay yapımı için kullanılır.

3. Kediotu (Valeriana officinalis)- Kediotu 3 birim etkilidir. Kediotu; bütün Avrupa’da, Orta Asya’da, Japonya’nın nemli bölgelerinde yetişmektedir. Nemli toprakları sevdiği için ormanlarda ve nehir kenarlarında sıkça görülmektedir. Eğer sorununuz sıkça uyumak değil de uykuya dalma zorluğu ise bu bitki sizin için idealdir. Eğer A tipi kişiliğe sahip iseniz kediotu erken uykuya dalma yerine bütün gece uyanık olmanıza neden olabilir. Kediotu ayrıca yetişkinlerde hazımsızlığa daha iyi gelir. Kediotunun kökünden çıkartılan özü ilk tercih olsa da çay olarak içilmesi de faydalıdır.

4. Acemlalesi (Eschscholzia californica)- Acemlalesi 4 birim etkilidir. Kiraz kırmızısı, koyu kırmızı, kırmızı, turuncu ve sarı renkli tek ve yarı katmerli çiçekleri vardır. Her yerde kolayca yetişir. Bu bitki gece yarısı uyanıp tekrar uykuya dalamayanlar için faydalıdır. Bu bitki uykuyu düzenler. Acemlalesi aynı zamanda çok derin uyuyup tuvalete kalkamayanlar için de yararlıdır. Acemlalesi iki üç gün üst üste içilirce tam etkisini gösterir. Acemlalesi’nin çiçeği ve kökünden elde edilen özü, çayına tercih edilir.

5. Takke otu (Scutellaria laterifolia)- Takke otu 5 birim etkilidir. Takke otu aşırı aktif olup kaslarında titreme olanlarda etkilidir. Bu bitki aynı zamanda etrafındakilere aşırı duyarlı olanlar için faydalıdır. Söz konusu aşırı duyarlılıklar tekrar eden sesler, bazı gürültüler veya açık renkler karşısında aşırı rahatsız olma durumlarıdır. Takke çiçeğinin gövde ve çiçeklerinden üretilen öz ılık suya veya meyve suyuna karıştırılarak içilir. Bitki özü tonik olduğu için en az bir ay ara vermeden içilmelidir.

6. Yulaf (Avena sativa)- Yulaf 6 veya 7 birim etkilidir. Yulafın dünyada bilinen 70 türü mevcuttur. Kültüre alınmış yulafın ana vatanı Anadolu olup buradan dünyanın diğer ülkelerine yayılmıştır. Yulaf sigarayı bırakanlar için önemlidir. Bu bitki aynı zamanda sinirleri iyice bozulanlara da yardımcı olur. Taze yulaf tanelerinin sütsü yapıda olduğu dönemde tanelerde elde edilen öz kullanılır. Yulaf özü tonik olduğu için ara vermeden en az bir ay içilmelidir.

7. Kava kava (Piper mythesticum)- Kava kava 8 veya 9 birim etkilidir. Güney Pasifik Adaları’nda yetişir. Kava kava sabah kalktığında yorgun olanlar içindir. Kava kava kas ve beyni rahatlatır, sinirleri dinlendirirken aynı zamanda daha iyi konsantre olmanızı sağlar. Kava kava aynı zamanda korku, endişe, huzursuzluk, panik atak, depresyon, uyuyamama, idrar tutamama, kramplar ve sinirsel rahatsızlıklara karşı da kullanılır. Kava kava özü veya çayı uyumadan bir saat önce içilir.

Bitkilerde etkili olmaları için dikkat edilmesi gerekenler; organik olmaları, taze olmaları ve hava almayan kaplarda saklanmalarıdır. Bitkilerden çay yapmak istiyorsanız önce suyu kaynatıp daha sonra kaynamış suyla bitkiyi haşlayıp 10 dakika kadar beklemeliyiz. Eğer elde ettiğimiz çayın tadı ağır gelirse ıhlamur veya sevdiğimiz diğer bitkiyi ekleyerek çayın lezzetini arttırabiliriz.